mine artu....

TİYATRONUN GÜZELLİĞİ

Tiyatro salonları Türkiye'de büyük bir sorun. Bu sorunu çözebilmek,Kaliteli ve donanımlı tiyatro salonlarına kavuşabilmek için yapılması gerekenler tartışılıyor, çözüm aranıyor. Tiyatro salonları konusunu tartışırken nedense üzerinde önemle durduğumuz hep tiyatro salonlarının azlığı oluyor. Ne yazık ki tiyatro salonlarını niteliği oldukça önemli olmasına rağmen ikinci planda tartışılan bir konu oluyor.

Yurt dışındaki örneklerine bakacak olursak kaliteli sahnelerin tiyatronun sevdirilmesi noktasında büyük önem taşıdığını görüyoruz. Tiyatroya gitmek özellikle Avrupa daki sanatseverler için adeta bir ritüel. En özenli kıyafetler giyilir, bir kaç gün öncesinde tiyatro randevuları verilir ve uzun zamandır görüşülemeyen dostlarla bile tiyatroda buluşulur;konuşmak için değil elbette güzel olanı paylaşmak için.

İşte yurt dışında tiyatro bu şekilde yaşanıyor. Tiyatro akşamı büyük bir hevesle tiyatroya gelinir. Tiyatro yapılarının hemen hemen hepsi tarihi binalardır. Bu binalar meçhul bir yangında yakılıp yıkılmamış, ya da istimlak edilmemişlerdir yapılardır. Tarihlerini korurular ve sahip çıkarlar. En modern şekilde ve her türlü ihtiyaç gözönüne alınarak yapılan iç dekorasyon tiyatronun havasına ayrı bir hava katar. Sanat madem bir bütündür, halde bütünün tüm parçaları kaliteli ve ince düşünülerek tasarlanmış olmalıdır anlayışı ile hareket edilir.

Yurt dışındaki örneklerinde tiyatronun girişinde sizleri takım elbise ve hatta itiraf edelim büyük çoğunluğu frank giymiş hizmetliler karşılar. Tiyatro adeta binanın girişinden başlar. Sizi dilediğiniz yere yönlendirirler. Gişede sizi yine bir oyuncu edası ile mağrur,bakımlı ve bir o kadar da mutlu bir gişe memuru karşılar. Yaptığı iş önemlidir çünkü. Tiyatronun herhangi bir köşesinde varolabilmek bile önemlidir.

Ardından ünlü ressamların resimleri ya da ünlü sanatçıların heykelleri ile renklenen bir alandan geçersiniz. Burada tiyatronun diğer sezonlarda oynanmış oyun afişlerinin yanında sanatın diğer kollarından önemli örnekleri izleme şansı yakalarsınız. Sanatın sadece kendi gerçekleştirdikleri uğraşlardan ibaret olmadığını bilirler.

Tiyatroya girdiğiniz andan itibaren başka bir dünyaya adım atmış gibi hissedersiniz kendinizi. Dış dünyadan tiyatronun kapısından girdiğiniz anda soyutlanmışsınızdır.

Biletlerininizi alan ve sizi koltuklarınıza yönlendirecek olan görevli biletinizi alıp birden bire yırtarak elinize parçalanmış bir bilet parçası tutuşturmaz. Biletinize bakar ve sizi içeri davet eder. O biletler de özenle tasarlanmıştır. Yırtmaya da kıyamazlar.Tiyatro biletleri Avrupa da önemli bir kolleksiyon konusudur.

Yüzlerce kişinin bulunduğu salona girdiğinizde hiçbir gürültü duymazsınız.Salonun bir ucundan diğerine bağırarak konuşan insanları da göremezsiniz. Koltuğunuza oturursunuz. Siz de tiyatronun bir parçası olmuşsunuzdur ve yanınızda oturan tiyatro komşunuz da en az sizin kadar heyecanlıdır. İster tanışın, ister tanışmayın az sonra paylaşılacakların hatırına mutlaka gülen bir tebessümle sunulan selamı nezaketle kabul ederek yerinize oturursunuz.

Oyun ne zaman başlayacak diye sabırsızlanmazsınız zira oyun siz tiyatro binasının kapısından girdiğiniz anda başlamıştır.

Tiyatroya girdiğiniz andan itibaren mis gibi bir koku duyarsınız . Bahsettiğim koku sanatın kokusu değil, sanatın bir bütün olduğunu keşfetmiş zihniyetin sunduğu temizlik ve özenin kokusudur duyduğunuz. Tiyatroya girdiğiniz andan itibaren hemen hemen her köşede bambaşka bir seyir sizi bekler.

Bizler ise ülkemizde tiyatroyu sadece sahnedeki oyun kadar zannediyoruz . Tiyatro binasının temizliği, görünümü , çalışanların gelen seyircilere karşı tutumları bizi ikinci derecede ilgilendiriyor. Oyun provası için aylarımızı harcıyor ama seyirci karşılanması veya temizlik provaları yapmaktan uzak duruyoruz.

Yurt dışındaki örneklerine baktığımızda gişenin hemen yanında kurulmuş standta o gece sergilenen oyunun bir metni kitap halinde izlercilere ücreti karşılığı sunulur. Potansiyel bir tiyatro okuru işte böyle böyle yaratılır. İzleyici ilk seferinde olmasa bile ikinci ya da üçüncü gelişinde mutlaka başka bir oyunun kitabını alır ve kütüphanesinin raflarına yerleştirir. Hem yazara hem de tiyatroya büyük bir katkı sağlanır. Ancak bizim bu tür ince ayrıntılar ile uğraşacak fazla bir zamanımız yok. Bunların olmamasının gerekçelerini de sıralayabiliyoruz üstelik. Haksız mıyız? Evet haksızız. Tiyatro sadece sahnedeki bir sunum değil ki. Tiyatro, tiyatro binasının içine girdiğiniz anda başlamalıdır.

Gişe memuru ile prova yapan kaç tiyatro var acaba merak ediyorum, ya da biletleri elimizden alarak bizi yerimize ulaştıran görevlilerle? Ya da tiyatronun içinde satış yapan kafeterya yetkilileri ile.Sinema mantığında satış yapılan bir alan olmamalı tiyatro dersek hata mı etmiş olurum? Fruko gazoz yanında bir de patlamış mısır ile özdeşleşmeye başlarsa tiyatro geriye yapacak fazla birşey kalmaz inanın.

Fuayede tahta sandalye ve naylon masa örtüsü görüntüsünde bir tiyatro anlayışı ile gelinebilecek nokta ne yazık ki bugünkünden farklı olmayacak. Zaten az olan tiyatrolarımızı herkesin gelip içerisinde bulunmak isteyeceği mekanlar haline getirmeyi beceremezsek daha fazla talep yaratmamız mümkün olmayacak. Güzellik bir bütün ise tiyatronun güzelliğini de bütün parçalarının özeni ve güzelliğinde bulacağız.Başka yolu yok.

Avustruya Viyanadaki Burgtheatre veya Akademi Theatre gibi saygın ve toplum içerisinde büyük bir önem taşıyan yapılar ve bu yapılara ve tiyatroya yakışır yönetim tarzları ile tiyatro Viyanada gün geçtikçe gelişiyor.

Sadece Viyanada değil Fransa'da Almanya'da ve İtalya'da da. Bizim en güzel şehirlerimizden İstanbul da sahip olduğumuz her yönü ile kaliteli bir tiyatro yapısı ne yazık ki mevcut değil. Devlet ve Şehir Tiyatroları sahnelerinin oldukça büyük bir revizyona ihtiyacı olduğu bir gerçektir. Devlet Tiyatroları ve Şehir Tiyatroları yetkilileri elbette bu durumun bilincindeler ancak eldeki kaynaklar yetersiz.

Sanat hükümet politikalarında gerektiği gibi yeralmadığı müddetçe bizler tiyatro perdelerinin açılabildiğine bile şükretmek durumundayız galiba.