Ölümsüz Bir Oyun
Herkes dahi olmak üzere doğar. Fakat sadece çok az kişi dahi olur. Diğerleri için ne söylenebilir? Bazı kişilerin dehası ömürleri boyunca derin bir uykudadır. Diğerlerinin dehası en uygunsuz bir zamanda uyanmaktadır. Örneğin ressamın dehası yeni resmini yarattığı anda değil fakat dairesini yeni mobilyalarla döşediği anda ortaya çıkmaktadır. Bazı kişiler daha şanslıdır. Rouget de Lisle “Marseillaise”i tam zamanında bir çırpıda yazmıştır ve sonraları dehası bir daha hiç uyanmamıştır. Stefan Zweig’ın belirttiğine göre “bir gecenin dehası” olmuştur.
Ben de şanslıydım. Eğer biraz deham varsa, bu gerçekten Viktor BAGIROV’la oynadığım gece uyandı. Söylendiği gibi, bir gecenin dehası oldum. Bu oyun satranç kariyerimde eşsiz bir oyun oldu. Ben dehaları her zaman uyanık olan bir FISCHER ve KARPOV veya hatta KASPAROV değilim. Fakat bu özel olaydan dolayı kaderime minnettarım.
Her çağın kendine özgü bir güzellik ölçütü vardır. Gelecekte hangi oyunun en çok hayranlık uyandıracağını kestirmek kolay değildir. Fakat kim bilir? Muhtemelen geleceğin uzmanları Belgrad televizyonu tarafindan düzenlenen yarışmanın sonuçları hakkında mutabık kalacaklardır. Asrın on oyunu yarışma için seçildi ve jüri iki milyon kişiden oluşuyordu. En büyük ödüle iki satranç devi Botvinnik ve Capablanca (Rotterdam 1938) tarafindan oynanan oyun layık görüldü. İkincilik ödülünü Bagirov-Gufeld kazandı. Bazen geçen yüzyıla oranla bizim daha pratik ve rasyonel oyuncular olduğumuzu duyuyorsunuz. Bugünlerde satranç mücadelesinin geçen yüzyıldan daha pozisyonel ve rasyonel hatlarla oynandığı şüphesizdir. Fakat bazen fedaların oldukça gerekli olduğu pozisyonlar ortaya çıkmaktadır.
Okuyucular şimdi Siyahın, şah fili (çünkü açılışta değişildi) ve can alıcı durumda etkili bir patlamaya neden olacak veziri dışında pratik olarak bütün taşlarını feda ettiği bir oyun göreceklerdir. Rakibimi sadece bir tempo geride bırakarak karşı atak gerçekleştirmeyi tasarladım ve bu tempo uğruna bu kadar çok taş feda ettim.
Bagirov - Gufeld SSCB Yarı Finali Kirovabad 1973 Şah-Hint 1.d4 g6 2.c4 Fg7 3.Ac3 d6 4.e4 Af6 5.f3 0-0 6.Fe3 Ac6 7.Age2 Kb8
e7-e5 ile merkez operasyonlarına başlamadan önce, beyaz şahın saklanacağı vezir kanadında b7-b5 ile alan kazanılması önerilir.
8.Vd2 a6 9.Fh6
Bagirov güler: Eğer g7’deki fili değişirsem, Gufeld silahsız kalacaktır. Aklıma gelmişken söyleyeyim, bunun içinde bir tuz tanesi vardır. Fakat bu durumda, gözde filimi kaybetmekten dolayı çok rahatsız olmadım. Beyaz zaman kaybediyor ve stratejik olarak doğrulanan şah-kanadı atağı, Siyahın vezir kanadında tehditler yaratması için yeterli zamanı olduğundan taktik olarak geç kalmıştır.
9..b5 10.h4 e5 11.Fg7 Şg7 12.h5 Şh8 13.Ad5
Doğru strateji. Tehdit 14.Af6 ve 15.d5’tir. Bundan sonra atak kendiliğinden gelişecektir. Ne yapılmalıdır? 13..Ae8 gibi hamleler çok pasiftir ve böyle pozisyonlarda gecikme ölüm kadar kötüdür.
13..bc4
Tüm stratejiyi doğrulamak üzere. Siyah Beyazın hücum etmesine izin verir fakat Beyaz kalesini a1’den oyuna sokmalıdır. Bu vezir kanadındaki karşı hücumun fikridir.
14.hg6 fg6 15.Vh6
Şimdi, sakin bir hayat için ümit yoktur, fakat kim tehditkâr bir maceraya atılmazdı. Bu hamlenin Beyazın açılışta elde ettiği varsayılan minimal avantajı haklı çıkardığı imkansız gözükmektedir.
15..Ah5 16.g4 Kb2
Fedalar planlıyor. Henüz bir karşı hücum değildir, fakat Beyazın dikkatini dağıtan sadece bir karşı oyundur.
17.gh5 g5
Satranç gerçekten şaşırtıcı bir oyundur. Pozisyona bakınız. Rakibimin fazla bir taşı ve şah-kanadında ciddi tehditleri vardır. Buna rağmen, Siyah cambaz ipinde dengeyi sağlamaktadır. Nasıl açıklanabilir? Bu pozisyonda en önemli olan tahtanın merkezidir. Siyah merkezi parçalamayı denemektedir, böylece rakibinin taş avantajını yok etmektedir.
18.Kg1 g4
Şimdi mücadele en hareketli durumundadır. Beyazın şahı ateş altındadır ve Bagirov doğru kararı almaktadır.
19.0-0-0 Ka2 20.Aef4 ef4 21.Af4
Şimdi Siyahın güçlü bir karşı hücum hazırlamak için yeterli zamanı vardır.
21..Kf4 22.Vf4
Beyazın materyal avantajı vardır fakat ani tehditler püskürtülmüştür. Hücuma yeniden başlamak için, Beyaz filini c4’e yerleştirmelidir, g4’teki piyonu almalıdır ve kaleyi f1’e getirmelidir. Böylece Siyahın yedekte üç temposu vardır. Siyahın bütün güçlerinin kaleyi desteklemesi gerektiği açıktir.
22..c3 23.Fc4 Ka3
Oyundaki ve muhtemelen bütün hayatımdaki en zor hamle 23..Ka4 çok tabii gözüktü fakat böyle durumlarda her zaman tempo kazanmak istersiniz fakat sakin 24.Fb3’ten sonra, Siyahın hücumu çıkmaza girecektir.
24.fg4
Bu oyunun değeri Beyazın ümitsiz hamleler yapmadığı gerekçesiyle artmıştır fakat Beyaz, rakipten önce satranç tahtasının çeşitli yerlerinde yeni engeller oluşturmaktadır ve en inatçı direnci göstermektedir. Fazla materyalden vazgeçerek, Bagirov şaha ani tehditleri savuşturmaktadır ve Siyahın hücum eden taşları bir an için koordinasyonlarını kaybetmektedirler. Bu nedenle, Siyah kahramanca çabalar göstermektedir.
24..Ab4 25.Şb1
Beyazın şahına hücum edilmesine sadece bir hamle kalmıştır. Bu nedenle Beyaz 25..c2 26.Şb2 cd1V 27.Kd1 ve Siyah bir taş ilerde kaybediyor, çünkü 28.Kf1’e karşı savunma yoktur (ve ayrıca 28.Şa3 vardır).
25..Fe6
Varyasyonları hesaplarken, birden satranç tahtasındaki taşların kaleidoskop’ta olduğu gibi sıçradığını hissettim. Satrançta koordinasyon kanununu yansıtan bu görüntü daha sonraki eylemlerimde bana yardımcı oldu. Bir taş bir diğerine yol verir ve daha sonra üçüncü taş işin içine girer ve böylece final resmine kadar herşey gider. Aşikâr olarak, karmakarışık hareketler çok sağlam düzene uyar ve taşlar trenlerden daha dakik olarak yerlerine ulaşırlar.
26.Fe6 Ad3
Vezir için b8-b1 ana hattını açmaktadır. Siyah taş üstüne taş feda etmeye başlıyor. 26.Ad5’te iyi gözükmektedir. Fakat 27.ed5’ten sonra şahın b1-f5 diyagonali boyunca dar bir kaçış yolu vardır.
27.Vf7
Yeni engeller çıkarıyor. 27.Kd3 hızlı bir matla sonuçlanırdı: 27..Vb8 28.Şc2 Vb2 29.Şd1 Ka1 mat
27..Vb8 28.Fb3 Kb3 29.Şc2
Bu hücum eden güçlerin koordinasyon kaybıdır, Bagirov’un şahı kuşatılmıştır fakat henüz teslim olmamıştır. Bu çok sorunlu işlem için Siyahın ileri hatları henüz ağır toplardan yoksun değildir. Fakat oyuna nasıl sokulabilirler? Sadece yeni fedalar yaparak etkilerini gösterebilirler.
29..Ab4
Tek ve kesin hamle.
30.Şb3
Eğer 30.Şc1 daha sonra 30..Kb1 31.Şb1 Ad5 32.Şc2 Vb2 aynı finale ulaşılırdı. Siyah sekiz hamle içinde mat eder. Rakiplerin büyük bir sevgi ve saygı içinde bulunduğu geçmişteki romantik çağda, bütün kombinezonlar matla sonuçlanırdı. Eğer bu oyun 19’uncu çağda oynansaydı, Siyah “Sekiz hamlede mat ediyorum” diye ilan ederdi.
30..Ad5 31.Şc2 Vb2 32.Şd3 Vb5 ve Beyaz terkeder çünkü 33.Şc2 Ve2 34.Şb3 Vb2 35.Şc2 Vb5 # Her ressam kendi “Mona Lisa”sını yaratmayı düşler. Her satranç oyuncusu kendi “ölümsüz oyununu” oynamak ister. Hiç bir başka oyun bana bu oyun kadar zevk vermedi. Bugün bile bu oyunu hatırlamaktan kendimi mutlu hissediyorum. Böylece bütün bahtsızlıkları unutuyorum ve gerçekleşen düşümün hazzını tadıyorum.
Cuma Tem. 20, 2007 9:48 am
